Monday 24 September 2012

Os 'pata negra' do porco celta aliméntanse con castañas

Cada día máis o mercado alimentario demanda produtos diferenciados e de alta calidade. Nesta tendencia, o porco celta está buscando un oco de futuro e, entre outros aspectos, faino apostando pola investigación para mellorar o seu produto. Nesta liña de traballo, o investigador Rubém Domínguez, no marco dun proxecto da Área de Tecnoloxías dos Alimentos do campus de Ourense, decidiu afondar na súa tese de doutoramento en como inflúe unha alimentación a base de castañas na calidade da carne do porco celta. Os resultados apuntan a unha mellora nutricional que pode facer da maridaxe entre estes dous alimentos unha versión galega dos apreciados Ibéricos de Belota, os 'pata negra' do porco ibérico.

Menos colesterol e máis omega tres e ácido oleico

A tese, presentada na Facultade de Ciencias do campus de Ourense, foi dirixida por Inmaculada Franco e Sidonia Martínez e levouse a cabo dentro dun proxecto de investigación de tres anos de duración financiado polo Plan Nacional de I+D+i. Segundo explica Rubém Domínguez, durante a investigación cebáronse en réxime semiextensivo 48 porcos (machos e femias castrados) durante 16 meses, coa finalidade de coñecer a influencia que tería unha alimentación tradicional e a inclusión de castaña na dieta de finalización, especialmente sobre os contidos en ácidos graxos, colesterol e retinol da carne. 36 dos porcos foron separados en tres grupos e na última etapa de cebo (tres meses) se lles subministrou, respectivamente, penso, mestura de penso e castañas e castañas. Os doce restantes recibiron unha alimentación tradicional. Finalmente analizouse a graxa intramuscular, subcutánea, perirrenal e hepática para valorar a influencia de cada tipo de alimentación. 

“A inclusión da castaña na dieta de finalización e/ou a alimentación tradicional evidenciouse, aínda que con distinta intensidade, en todos os depósitos graxos analizados. Deste xeito, foi importante a incorporación do ácido omega tres coa castaña e a maior síntese do ácido oleico. Pola súa banda, a inclusión de penso deu lugar a un aumento dos contidos en colesterol e retinol”, destaca o xa doutor. Segundo a investigación da Área de Tecnoloxías dos Alimentos, os resultados indican que cando se inclúe a castaña na dieta dos porcos celtas aumenta a súa graxa intramuscular, que afecta de modo positivo á calidade sensorial da carne e dos produtos cárnicos, xa que aumentan a súa xugosidade, diminúen o contido de colesterol e aumentan os de ácidos graxos omega tres e ácido oleico. 

A importancia do valor engadido

Tendo en conta este resultados positivos e tendo en conta que os porcos celtas son animais que están adaptados ao clima galego, apunta Rubém Domínguez, “da investigación se deriva que sería interesante poder crialos ao aire libre en fincas de castiñeiros desaproveitados e poder aumentar o valor dos produtos realizados a partir da carne destes porcos, tanto nutricionalmente como economicamente”. A castaña, advirte o investigador, “está infravalorada e esta práctica podería permitir poñer no mercado un produto de gran calidade e cun gran valor engadido, a exemplo do que ocorre co Ibérico de Belota, que se vende a un prezo moi superior aos produtos de porcos ibéricos alimentados con penso”. 

A investigación continúa no grupo de investigación da Facultade de Ciencias de Ourense analizando produtos cárnicos feitos a partir da carne destes porcos celtas, como lacón, chourizo, xamón e lombo embuchado, para ver o efecto que a dieta con castañas ten sobre a súa calidade (nutricional, sensorial, etc.). “O porco celta é unha raza porcina autóctona que goza na actualidade dun proceso de recuperación no censo e no aprecio popular. O emprego de castaña como alimento podería reducir os seus custes de produción e permitiría pór no mercado produtos de calidade diferenciada e con gran valor engadido e nesa liña traballamos”, advirte o investigador.

Thursday 20 September 2012

Ortiga, loureiro e eucalipto para unhas augardentes e licores diferentes

Menta, romeiro, tomiño, macela ou fiúncho, son herbas habitualmente empregadas en Galicia na elaboración de augardentes e licores, un proceso no que segundo establece o regulamento do Consello Regulador das Augardentes e Licores Tradicionais de Galicia para a fabricación destes destilados, cómpre empregar, como mínimo, tres plantas aptas para uso alimentario, aínda que non existe un listado que limite o seu uso, de xeito que as combinacións son infinitas. Sen embargo, os elaboradores de destilados contan a partir de agora cunha ferramenta que lles permitirá seleccionar as plantas máis axeitadas para acadar licores ou augardentes cunhas características determinadas ao tempo que inclúe a primeira avaliación da ortiga, o loureiro e o eucalipto na elaboración de destilados, demostrando que estas plantas contan con grandes posibilidades para ser empregadas na elaboración de augardentes e licores de herbas.

Este estudo sobre a caracterización aromática das plantas habitualmente empregadas na elaboración de destilados é froito do traballo do equipo de Biotecnoloxía Agroalimentaria do campus de Ourense e formará parte da tese de doutoramento de Raquel Rodríguez Solana, orientada a caracterizar os produtos amparados polo Consello Regulador das Augardentes e Licores Tradicionais de Galicia. O obxectivo final desta investigación que se difundirá en publicacións internacionais e nacionais e través de xornadas e comunicacións en congresos, será, segundo explican os seus autores “servir como manual de axuda aos elaboradores de destilados galegos de calidade” para que poidan seleccionar aquelas plantas que máis lles interesen para fabricar licores e augardentes en función das características organolépticas que queiran obter.

Sete meses de análises a máis dunha ducia de plantas

Un total de 13 plantas , as dez habitualmente empregadas na elaboración de licores e augardentes tradicionais galegos, máis o loureiro, a ortiga e o eucalipto, foron obxecto de estudos analíticos que se prolongaron durante sete meses e nos que se procedeu extraer os seus aceite esenciais empregando unha técnica optimizada de extracción que permitiu determinar os compostos volátiles que caracterizan a cada unha destas plantas.

O agrupamento das plantas estudadas en función das súas compoñentes principais, foi o seguinte paso na investigación que finalmente determinou catro grupos: fiúncho, o primeiro; ortiga e regalicia o segundo; coandro, loureiro, tomiño, menta, romeiro e oregano o terceiro e azar, herba luisa, eucalipto e macela, o derradeiro. “A selección de plantas de cada un destes catro grupos enriquecerá en propiedades o licor e o augardente resultante”, confirma Sandra Cortés, investigadora da Universidade de Vigo e directora do traballo, no que tamén participaron José Manuel Domínguez, Raquel Rodríguez e Irene de Sas.
En relación coa incorporación por primeira vez do loureiro, a ortiga e o eucalipto ao estudo co obxecto de analizar o seu potencial medicinal e aromático, Cortés confirma que “a investigación demostrou que son plantas que achegarían interesantes compostos volátiles, do que concluímos que os fan recomendables para a elaboración de augardentes e licores xa que suporían un plus de diferenciación do producto”.