Esta auga... esta auga sábeme a...

Bicarbonatada, sulfatada, clorurada, ferruxinosa, de mineralización débil, moi débil, media ou forte… Ao igual que os viños, cada auga mineral natural presenta unha serie de características na súa composición que a diferenzan doutras fronte ao consumidor. Só fai falla que ese consumidor se adestre un pouco na diferenciación de olores, sabores e aspectos para poder pór en palabras esas percepcións que ten cando proba unha auga e decide que a prefira antes que outras. Para introducir aos membros da comunidade universitaria neste eido, as profesoras Elena Falqué e Concepción Pérez impartiron este mércores un curso de cata centrado nestas bebidas. 

A iniciativa, que se enmarca na celebración da Semana das Ciencias e a Auga, comezou introducindo aos asistentes na importancia deste líquido para pasar logo a centrarse no caso concreto das augas minerais naturais, que son aquelas microbioloxicamente sas que teñen a súa orixe nun estrato ou xacemento subterráneo e que brotan dun manancial ou que son captadas artificialmente mediante diferentes técnicas. “O que as distingue claramente das restantes augas de bebida ordinarias é a súa constancia química; a súa natureza, caracterizada polo seu contido en minerais, oligoelementos e outros compoñentes e, en ocasións, por determinados efectos, e a súa pureza orixinal. Son características que se mantiveron intactas dada a orixe subterránea, que a protexe de forma natural de todo risco de contaminación”, destacou Elena Falqué. 

Adestramento previo

Destas bebidas os asistentes coñeceron o marco lexislativo que lles afecta, a clasificación oficial de augas minerais naturais, os límites de contaminantes permitidos e os parámetros de análise e control, ademais de aprender a interpretar o etiquetado das botellas deste produto tan habitual no consumo humano. Pero para aprender a teoría nada mellor que ir á práctica e guiados polas docentes Elena Falqué e Concepción Pérez o alumnado asistente púxose mans á obra a facer unha cata. “Para facer esta análise organoléptica, primeiro é necesario facer un adestramento previo que axude aos participantes a pór en palabras e distinguir parámetros de aspecto, olfato, sabor, textura e regusto”, apuntou Concepción Pérez, que conta cunha dilata traxectoria no eido da análise sensorial e das catas. 

Para facer estes adestramentos, por exemplo, os participantes primeiro uliron por separado e en botes cada un dos diferentes sabores, como son doce, salgado, ácido, amargo, astrinxente e metálico. Deste xeito, preparábanse para facer a cata cos sabores diferenciados e lembrados no seu cerebro. Unha vez feita esta primeira aprendizaxe, os participantes saborearon e analizaron cada unha das mostras de auga, das que logo souberon as súas marcas comerciais. “Desde logo que non todas saben igual e o modo máis sinxelo de aprecialo é probando varias diferentes seguidas e tendo claros algúns conceptos básicos, tal e como puideron comprobar os participantes neste curso”, comentou Elena Falqué.

Un método máis rápido, barato e eficiente para identificar os antioxidantes do mel

Desde o ano 2008 o Grupo de Investigación en Aerobioloxía e Apicultura da Universidade de Vigo colabora co Consello Regulador da Indicación Xeográfica Protexida Mel de Galicia no estudo das características nutricionais e saudables do mel co obxectivo de favorecer, entre outras cuestións, a súa etiquetaxe. No marco deste proxecto e coa colaboración de investigadores da Universidade de Salamanca, veñen de probar a utilidade da tecnoloxía de espectrometría de infravermello próximo (NIR) para identificar os antioxidantes deste produto dun xeito máis rápido, barato e eficiente. Os resultados do traballo foron publicados no último número da revista Food Chemistry. 

O artigo, titulado Near infrared spectroscopy for prediction of antioxidant compounds in the honey, está asinado por Mª Carmen Seijo e Olga Escuredo, da Universidade de Vigo, e por Javier Salvador e Mª Inmaculada González-Martín, da Universidade de Salamanca. “Despois de analizar a capacidade antioxidante do mel pensamos que un posible método para identificar os seus compostos antioxidantes podía ser a tecnoloxía NIR, que se emprega habitualmente para determinar a composición química de todo tipo de alimentos e outros produtos. As vantaxes desta técnica con respecto á tradicional análise química é que non se dana a mostra que se estuda, é moito máis rápida, é unha tecnoloxía accesible para calquera laboratorio e os datos son fiables, tal e como comprobamos neste traballo”, destaca Mª Carmen Seijo. 

Canto máis escuro, máis antioxidantes ten o mel

Para analizar a viabilidade deste método no caso do mel galego, a investigadora Olga Escuredo realizou unha estadía na Universidade de Salamanca e traballou con Mª Inmaculada González-Martín, especialista na aplicación da espectrometría de infravermello próximo. “A medida con esta técnica é rápida pero para facela é preciso aplicar uns modelos matemáticos complexos. Unha vez realizados estes modelos a súa aplicación é sinxela”, explica a investigadora da Facultade de Ciencias do campus de Ourense. Concretamente, neste estudo analizaron con NIR 60 mostras de diferentes meles galegos e cotexaron os datos obtidos cos que xa se tiñan da súa análise no laboratorio coa metodoloxía química tradicional, para comprobar que eran similares. Na análise, apuntan os seus responsables, prestaron especial atención a compostos antioxidantes como os fenoles e os flavonoides, presentes no mel e noutros alimentos, obténdose bos resultados. 

Polas súas implicacións para a saúde, o tema dos antioxidantes, sinalan as investigadoras ourensás, está na actualidade moi de moda porque se relaciona coa eliminación de radicais libres, vinculados á súa vez co envellecemento e co deterioro da saúde. Neste senso, e se se comparan cos demais meles, destaca Mª Carmen Seijo, os galegos destacan porque “teñen unha moi boa capacidade antioxidante, capacidade relacionada en parte coa súa cor”. Segundo explica, canto máis escuro é un mel maior é a súa capacidade antioxidante pois maior cantidade de compostos fenoles e flavonoides ten, falando en termos xerais.

Resultados desiguais en polen

Durante o estudo da aplicación da tecnoloxía NIR no caso dos meles galegos, os investigadores tamén probaron a súa aplicación para a identificación dos grans de polen que teñen estes produtos. Neste caso, a aplicación desta metodoloxía deu resultados desiguais, sendo positivos en determinados casos e non tan positivos cando os meles son moi semellantes. “O método palinolóxico é moi complexo, pois require un traballo arduo de adestramento ata que o investigador é capaz de identificar co microscopio a orixe botánica dos grans de cada mel. Por este motivo decidimos probar se o uso desta técnica sería útil tamén neste eido, pero os resultados obtidos non foron bos en todos os casos”, apunta a investigadora ourensá.

Fuente: DUVI